کی‌لاگر یا Keylogger نرم‌افزار یا سخت‌افزاری است که به‌طور پنهانی تمامی ضربات صفحه‌کلید شما را هنگام تایپ ثبت می‌کند. هدف از ساخت این ابزار معمولاً سرقت اطلاعات شخصی مانند نام کاربری، رمز عبور و اطلاعات مالی است.
در ادامه، همه چیز درباره‌ی نحوه‌ی کار، انواع، خطرات، روش‌های شناسایی، حذف و حتی نصب کی لاگر در شرایط قانونی را توضیح داده‌ایم.
Keyloggers چگونه کار می‌کنند؟
نصب کی‌لاگر:
در ابتدا، کی‌لاگر باید روی دستگاه هدف نصب شود. این نصب می‌تواند به‌صورت فیزیکی (در نوع سخت‌افزاری) یا از راه دور (در نوع نرم‌افزاری) انجام گیرد. در برخی موارد، نصب کی لاگر برای اهداف مدیریتی یا نظارتی با رضایت طرف مقابل مجاز است.ضبط داده‌ها:
پس از نصب، کی‌لاگر شروع به ثبت تمامی ضربات صفحه‌کلید می‌کند. برخی از keyloggers حتی می‌توانند از صفحه‌نمایش عکس بگیرند یا داده‌های کلیپ‌بورد را ضبط کنند.ذخیره‌سازی و ارسال اطلاعات:
داده‌های جمع‌آوری‌شده معمولاً رمزگذاری شده و به سرور کنترل (C&C) ارسال می‌شوند تا مهاجم از راه دور به آن‌ها دسترسی پیدا کند.تحلیل داده‌ها:
هکر پس از دریافت داده‌ها، رمزهای عبور، شماره کارت‌ها و سایر اطلاعات حساس را استخراج و از آن برای نفوذ استفاده می‌کند.
انواع کی‌لاگرها (Keyloggers)
۱. کی‌لاگرهای سخت‌افزاری
دستگاه‌هایی فیزیکی هستند که بین صفحه‌کلید و کامپیوتر قرار می‌گیرند و تمام کلیدهای فشرده‌شده را ذخیره می‌کنند.
به دلیل نیاز به دسترسی فیزیکی، این نوع کمتر در حملات سایبری استفاده می‌شود.
۲. کی‌لاگرهای نرم‌افزاری
این نوع keyloggers نیازی به دسترسی فیزیکی ندارند و به‌صورت نرم‌افزار در سیستم نصب می‌شوند.
انواع آن شامل موارد زیر است:
Form-grabbing keylogger: اطلاعات واردشده در فرم‌های وب را ثبت می‌کند.
JavaScript keylogger: در صفحات وب جاسازی می‌شود و ورودی کاربران را ضبط می‌کند.
API keylogger: از طریق API سیستم‌عامل، هر فشردن کلید را ثبت می‌کند.
Rootkit keylogger: برای پنهان کردن خود از آنتی‌ویروس‌ها طراحی شده است.
علائم وجود کی‌لاگر در سیستم
کند شدن سیستم یا افزایش مصرف CPU
تاخیر هنگام تایپ
ارسال داده‌های غیرعادی به اینترنت
افزونه‌های ناشناخته در مرورگر
فریز شدن ناگهانی برنامه‌ها
چگونه کی‌لاگر را شناسایی کنیم؟
بررسی Task Manager (در ویندوز) یا Activity Monitor (در macOS)
اجرای اسکن کامل با آنتی‌ویروس معتبر
بررسی مصرف اینترنت برای شناسایی ترافیک مشکوک
مرور افزونه‌های مرورگر و حذف موارد ناشناخته
بررسی اتصالات سخت‌افزاری (در صورت احتمال وجود دستگاه فیزیکی مخفی)
حذف کی‌لاگر (Keylogger)
قطع اینترنت برای جلوگیری از ارسال اطلاعات.
اجرای اسکن کامل سیستم با نرم‌افزار ضدبدافزار.
حذف یا قرنطینه فایل‌های مشکوک.
تغییر تمامی رمزهای عبور پس از پاک‌سازی کامل.
در صورت آلودگی شدید، نصب مجدد سیستم‌عامل توصیه می‌شود.
روش‌های محافظت در برابر Keyloggers
استفاده از آنتی‌ویروس قوی و به‌روز
فعال‌سازی احراز هویت چندمرحله‌ای (MFA)
استفاده از مدیر رمز عبور (Password Manager)
پرهیز از کلیک روی لینک‌ها یا پیوست‌های ناشناس
بررسی منظم اتصالات سخت‌افزاری
استفاده از صفحه‌کلید مجازی برای وارد کردن رمزها
نصب کی لاگر در شرایط قانونی
در برخی موارد، نصب کی لاگر می‌تواند برای مقاصد نظارتی یا مدیریتی (مانند کنترل فعالیت کارمندان یا حفاظت از کودکان) انجام شود.
در این حالت، باید با رضایت کامل افراد و طبق قوانین حفظ حریم خصوصی صورت گیرد.
در پایان باید گفت که کی‌لاگرها (Keyloggers) از خطرناک‌ترین تهدیدات امنیتی در فضای دیجیتال محسوب می‌شوند که با هدف سرقت اطلاعات شخصی، رمزهای عبور و داده‌های مالی فعالیت می‌کنند. آگاهی از نحوه عملکرد، شناسایی به‌موقع و استفاده از ابزارهای امنیتی به‌روز می‌تواند تا حد زیادی خطر نفوذ آن‌ها را کاهش دهد.
در این مسیر، بهره‌گیری از شرکت‌های متخصص در حوزه‌ی امنیت و فناوری اطلاعات نقش مهمی دارد.
شرکت پارس تدوین با تکیه بر تجربه‌ی گسترده در زمینه‌ی خدمات نرم‌افزاری، امنیت اطلاعات، طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های هوشمند، آماده‌ی ارائه‌ی راهکارهای جامع برای حفاظت از داده‌ها و افزایش ایمنی زیرساخت‌های فناوری شماست.
پارس تدوین همواره تلاش می‌کند با به‌کارگیری دانش روز و تیم فنی حرفه‌ای، محیطی امن‌تر و کارآمدتر برای کاربران و سازمان‌ها فراهم آورد.
سوالات متداول
کی‌لاگر (Keylogger) چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
کی‌لاگر نرم‌افزار یا سخت‌افزاری است که هر کلید فشرده‌شده روی صفحه‌کلید را ثبت می‌کند. هدف اصلی آن معمولاً جمع‌آوری اطلاعات حساس مانند رمز عبور، نام کاربری و داده‌های بانکی است.
آیا نصب کی‌لاگر همیشه غیرقانونی است؟
خیر. اگر نصب کی‌لاگر با رضایت و آگاهی شخص انجام شود (مثلاً برای نظارت بر عملکرد کارمندان یا کنترل فرزندان)، قانونی است. اما استفاده از آن برای جاسوسی یا سرقت اطلاعات غیرقانونی و جرم محسوب می‌شود.
نشانه‌های وجود کی‌لاگر در سیستم چیست؟
کند شدن ناگهانی سیستم، تأخیر در تایپ، باز شدن پنجره‌های مشکوک، مصرف غیرعادی اینترنت و وجود فایل‌های ناشناخته از علائم آلودگی به کی‌لاگر هستند.
چگونه می‌توان کی‌لاگر را از سیستم حذف کرد؟
با اجرای اسکن کامل توسط آنتی‌ویروس معتبر، حذف برنامه‌های ناشناخته، بررسی افزونه‌های مرورگر و در موارد شدید، نصب مجدد سیستم‌عامل می‌توان کی‌لاگر را حذف کرد.
بهترین روش برای جلوگیری از نصب کی‌لاگر چیست؟
استفاده از آنتی‌ویروس قوی و به‌روز، خودداری از دانلود فایل‌های ناشناس، فعال‌سازی احراز هویت چندمرحله‌ای، و استفاده از صفحه‌کلید مجازی از روش‌های مؤثر برای پیشگیری از آلودگی به کی‌لاگر هستند.
